Ψυχική υγεία των ηλικιωμένων
Δεν είναι μακρινή η ημέρα που οι ιατροί ερμήνευαν ελλιπώς διάφορες σωματικές και ψυχολογικές καταστάσεις στους ηλικιωμένους με το « τι περιμένεις; Γεράματα είναι». Σήμερα θα λέγαμε ότι η γήρανση διαμορφώνει ειδικό τύπο ψυχικών διαταραχών και αυτό απαιτεί ιδιαίτερη διάγνωση και κατάλληλη θεραπεία. Αυτά όλα γέννησαν την ψυχογηριατρική. Σε αυτό το πλαίσιο, ενδέχεται να προστεθούν: η μοναξιά, το πένθος, η αυπνία, η δυσχέρεια μετακίνησης, ο σωματικός πόνος αλλά και το άγχος και η κατάθλιψη. Το γηριατρικό stressόμως μπορεί να ευοδώσει την ανάπτυξη καρδιακής νόσου και η κατάθλιψη να αυξήσει την θνησιμότητα από ένα καρδιακό επεισόδιο. Στην ψυχογηριατρική η διάγνωση κατάθλιψης, αγχώδους συνδρομής δεν γίνεται με τα τυπικά κριτήρια αλλά με προσαρμοσμένα κριτήρια πάνω στην Τρίτη ηλικία. Το ίδιο θα συμβεί και με τα ψυχωτικά συμπτώματα αυτής της ηλικίας που πρέπει να αντιμετωπίζονται με λεπτούς φαρμακευτικούς χειρισμούς. Οι παρανοικές ιδέες, οι ψευδαισθήσεις και η καχυποψία είναι συμπτώματα που εξαντλούν τους φροντιστές των ηλικιωμένων.
Η ΑΝΟΙΑ
Η άνοια αποτελεί μια σύγχρονη επιδημία, λόγω της αύξησης του προσδόκιμου ζωής και άλλων υπό διερεύνηση παραγόντων. Πολλοί ρωτούν ακόμα και αν είναι μεταδοτική. Από την άλλη μεριά, δεν είναι και λίγοι εκείνοι που αρνούνται να την δεχθούν όταν συμβαίνει στον δικό τους άνθρωπο και την θεωρούν απλά γηρατειά. Για αυτό το λόγο η διάγνωση, η πρόγνωση και η θεραπεία είναι σωστό να μπάινουν από ειδικό ιατρό
Οι άνοιες είναι μια ομάδα παθήσεων με κοινά χαρακτηριστικά: την έκπτωση στην μνήμη, την σκέψη και την επικοινωνία. Η πιο συχνή μορφή της και καλά μελετημένη είναι η άνοια τύπου Alzheimer. ( άνω του 60% όλων των ανοιών)
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Για όλα υπάρχει αντιμετώπιση, αρκεί να ξεκινήσουμε με έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση. Δεν υπάρχει προς το παρόν κανένας αξιόπιστος δείκτης που με βεβαιότητα να ανιχνεύει την άνοια τύπου Alzheimer, στα αρχικά της στάδια.
Η διάγνωση του αρχικού σταδίου, στηρίζεται κυρίως στα συμπτώματα όπως είναι η μείωση της μνήμης, η πεσμένη προσοχή και συγκέντρωση, η δυσκολία για λήψη αποφάσεων, η έντονη αφηρημάδα και κόπωση.
Η διάγνωση του μέσου σταδίου, στηρίζεται στα αρχικά συμπτώματα που επιδεινώνονται, καθώς και στις άσκοπες περιπλανήσεις, την ελάττωση στο ελάχιστο μαθηματικών πράξεων, την μεγάλη δυσκολία στις συναναστροφές, το κρύψιμο αντικειμένων, την επιθετικότητα, την καχυποψία, κ.α.
Η διάγνωση του προχωρημένου σταδίου, στηρίζεται στην επιδείνωση των συμπτωμάτων, στην εμφάνιση ακράτειας, στην εμφάνιση έντονων ψευδαισθήσεων και επιθετικότητας σε εναλλαγή με περιόδους πλήρους απάθειας και αδιαφορίας. Η επικοινωνία πλέον είναι δυσχερέστατη ενώ συχνή είναι η άρση αναστολών και οι διαταραχές συμπεριφοράς με σεξουαλικές παρενοχλήσεις, σχόλια…
Κατά την διάρκεια του μέσου και προχωρημένου σταδίου, μπαίνουν τα ερωτήματα περί άμεσης ή όχι μεταστέγασης σε χώρο υποστηριζόμενης διαβίωσης.
Τα συχνότερα ερωτήματα που καλείται να απαντήσει ένας ψυχίατρος είναι τα εξής:
Έχω συγγενή με άνοια. Πότε να απευθυνθώ σε Μ.Φ.Η;
Στην άνοια μέσου ή προχωρημένου σταδίου, γίνεται αναγκαία αυτή η απόφαση, όταν η αυτοεξυπηρέτηση γίνεται δυσχερής και το ψυχικό φορτίο είναι δυσλειτουργικό για τους συγγενείς.
Μόνο ασθενείς με άνοιες διαμένουν σε μια Μ.Φ.Η. ;
Όχι. Πολλοί ηλικιωμένοι με ελαφρά έως βαριά γηριατρικά ενοχλήματα και δυσχέρειες επιλέγουν την υποστηριζόμενη διαβίωση, αναζητώντας τον κατάλληλο χώρο.
Όλες οι Μ.Φ.Η. παρέχουν τις ίδιες υπηρεσίες;
Δυστυχώς, υπάρχουν τεράστιες διαφορές παρεχόμενων υπηρεσιών μεταξύ των Μ.Φ.Η. τόσο οι εγκαταστάσεις, όσο οι ιατρικές, νοσηλευτικές υπηρεσίες, η φυσιοθεραπεία και η ψυχολογική υποστήριξη πρέπει ν’ αποτελούν κύριο κριτήριο επιλογής μιας μονάδας.
Είναι αλήθεια ότι στις Μ.Φ.Η τους κάνουν φυτά;
Ο στόχος μιας αξιόπιστης και καλά οργανωμένης μονάδας είναι να έχει λειτουργικούς, περιπατητικούς και με καλή ψυχική και σωματική υγεία ενοίκους. Οι καταπραυντικές αγωγές αφορούν περιπτώσεις απρόσμενων διεγέρσεων π.χ. ενός ασθενή με άνοια, τίθενται από ειδικό ψυχίατρο και σκοπό έχουν να προστατεύσουν την καλή λειτουργία του ασθενή